Yapı kooperatifleri Konut Yapı Kooperatifi, Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi ve Küçük Sanayi Sitesi yapı kooperatifi olmak üzere üç türdür.

Yapı kooperatiflerinin kuruluş işlemleri için kooperatifin merkezinin bulunacağı İlin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne müracaat edilir.

Yapı kooperatiflerinin kuruluşunda Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden temin edilecek örnek başvuru formunun usulüne uygun olarak doldurulması ve formun ekinde; 1- Her sayfasının kurucular (en az yedi kurucu ortak) tarafından imzalanmış noter tasdikli 6 adet kooperatif ana sözleşmesinin olması, 2- Unvan, merkez, süre ve ilk genel kurul toplantısına kadar görev yapacak yönetim ve denetim kurul üyeleri ile ilgili bölümlerin doldurulmuş olması, 3- Sermaye ve paylar ile ilgili 7. ve 8. Maddelerin boş kısımlarının kurucu ortak sayısına bağlı olarak doldurulmuş olması, 4- Ana sözleşmenin son sayfasında yer alan ve kurucuların Adı ve Soyadı, T.C. Kimlik No, Tabiiyet, Sermaye Taahhüdü, Ödediği Sermaye ve İmza bölümlerinin uygun olarak doldurulmuş olması, 5- 1163 sayılı Kanunun 4. maddesine göre kurucular tarafından taahhüt edilen nakdi sermayenin 1/4 ‘ünün, ticaret siciline tescil ve ilanıyla tüzel kişiliği kazandıktan sonra kooperatif ya da kooperatif birliği hesabına aktarılmak üzere kurucu ortaklarca ana sözleşmede belirtilen ilk yönetim kurulu üyelerinden birine ödenmesi ve bu hususun kooperatif kuruluş izin başvuru formunda beyan edilmesi, 6- Kurucu ortakların aynı türden başka bir kooperatife yönetim kurulu üyesi olmadığına dair bir taahhütname vermesi, 7- Kooperatif unvanlarında kamu kurum ve kuruluşlarının isimlerinin kullanılmaması ve Türk Ticaret Kanununun 48. Maddesinde belirtilen hususlara dikkat edilmesi, 8- Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatiflerinin kurulmasında ortakların ana sözleşmenin ilgili maddelerinde belirtilen ortaklık şartlarını taşıdıklarını belirtir Sanayi ve Ticaret Odaları veya Vergi Dairelerinden verilmiş belgelerin sunulması, gerekmektedir.

Kuruluş izni verilen kooperatife ait ana sözleşmeler, ilk genel kurul toplantısına kadar görev yapmak üzere belirlenen yönetim kurulunca Ticaret Sicil Memurluğuna götürülerek kooperatifin tescili talep edilir. Ayrıca 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 3. maddesinde sayılan hususların ilanı için ilan beyannamesi tanzim edilir. Bu beyannamede bulunan hususlar Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan edilir.

Yapı kooperatiflerinin ana sözleşmelerinde yapılacak unvan, süre, merkez ve sermaye değişikliklerine ilişkin işlemlerle ilgili olarak kooperatifin merkezinin bulunduğu İlin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne müracaat edilir. Bu hususların haricindeki madde değişiklikleri için Çevre ve Şehircilik Bakanlığına başvurulması gerekmektedir.

1-Yapılmak istenen değişiklikler için Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden temin edilecek örnek başvuru formunun usulüne uygun olarak doldurulması ve formun ekinde; a)Değiştirilmesi düşünülen maddenin eski ve yeni hali karşılıklı olarak 6 nüsha halinde yazılmış ve yönetim kurulunca imzalanmış metni, b)Ana sözleşme değişikliğinin gerekçesini içeren noter tasdikli yönetim kurulu kararı, c)Kooperatifin kuruluş işlemlerinin yayımlandığı Ticaret Sicili Gazetesinin aslı veya fotokopisi, d)Halen yürürlükte bulunan kooperatif ana sözleşmesinin Bakanlıkça onaylı aslı veya fotokopisi, e)Mevcut yönetim kuruluna ait noter onaylı imza sirküleri ve yönetim kurulu yetki belgesi, f)Kooperatifin en son durumunu gösterir Genel Durum Bilgi formunun verilmesi gerekmektedir. 2- Ana sözleşmede gösterilen faaliyet süresinin değiştirilmesine ilişkin taleplerin değerlendirilmesi ile ilgili olarak; kooperatifin süresinin dolmamış olması gerekmektedir. Kooperatifin süresinin dolmuş olması durumunda mahkemeden alınacak, kooperatifin faaliyette olduğuna dair tespit kararının sunulması gerekmektedir.

İstenilen değişiklik onayını alan kooperatif yetkililerince ana sözleşme değişikliği için; a)Ana sözleşme esaslarına göre yapılacak ilk genel kurul toplantısında, değişiklik metinlerinin genel kurulda görüşülerek gerekli kararların alınması, b)Alınan kararın 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 3.maddesi gereğince tescil ve ilan ettirilmesi ile gerekli belgelerin İl Müdürlüklerine teslim edilmesi, gerekmektedir.

1- Medeni haklarını kullanma ehliyetine sahip gerçek kişi olmak. 2- Türk vatandaşı olmak veya yabancı uyruklu olmakla birlikte 2644 Sayılı Tapu Kanunu veya yürürlükteki, mevzuat hükümlerine göre Türkiye’de gayrimenkul edinmesine imkan sağlanmış kişilerden bulunmak, 3- 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 9’uncu maddesinde sayılan tüzel kişilerden olmak.

Kooperatife ortak olmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler kooperatif ana sözleşmesinde yer alan bütün hükümleri hak ve ödevleriyle birlikte kabul ettiklerini belirten bir dilekçe ile kooperatif Yönetim Kurulu’na başvururlar. Sözlü müracaatla ortak olunamaz. Yönetim Kurulu, bu başvuruyu başvuru sahiplerinin anasözleşmede gösterilen ortaklık şartlarını taşıyıp taşımadıklarını araştırarak inceler ve uygun görülenlerin ortaklığa kabulü için karar alır. Müracaatların sonuçları kabul veya ret olmak üzere 15 gün içerisinde ilgiliye yazı ile bildirilir. Yedek üye vb. şekilde ortak kaydı yapılamaz.

Her ortağın kooperatiften çıkma hakkı vardır. Bir ortağın hiçbir surette kooperatiften çıkamayacağına dair bağlamalar hükümsüzdür. Örnek ana sözleşmeye göre her ortak, hesap senesi sonundan en az bir ay önce yönetim kuruluna yazı ile başvurmak suretiyle ortaklıktan çıkabilir. Yönetim kurulu bu hükme uygun olarak yapılacak isteğe rağmen, yazılı başvurunun kooperatif kayıtlarına girişinden itibaren bir ay içinde kabulden kaçınırsa, ortak, çıkma dileğini noter aracılığı ile yönetim kuruluna bildirir. Bildiri tarihinden itibaren çıkma gerçekleşir.

Kooperatif ortaklığından çıkarılmayı gerektiren sebepler ana sözleşmede açıkça gösterilir. Ortaklar ana sözleşmede gösterilmeyen sebeplerle ortaklıktan çıkarılamaz. Örnek ana sözleşmeye göre durumları aşağıda gösterilen hallere uyanlar yönetim kurulu kararı ile ortaklıktan çıkarılır. 1- 10’uncu maddede yazılı ortaklık şartlarını kaybedenler. 2- Parasal yükümlülüklerini otuz gün geciktirmeleri üzerine, yönetim kurulunca noter aracılığı ile yapılacak ihtarı takip eden on gün içinde bu yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere yine aynı kurulca ikinci ihtar yapılır. İkinci ihtarı takip eden bir ay içerisinde de yükümlülüklerini yerine getirmeyenler. 3- Kura çekimi sonunda kendilerine düşen konutları /işyerlerini kabul etmeyenler. 4- Tapuda kendi adlarına tescilinden önce konutlarında/işyerlerinde yaptıkları tahribat veya tadilatı yazılı ihtara rağmen düzeltmeyenler. 5- Kooperatifin para, mal ve belgeleri üzerinde işledikleri suçlardan dolayı mahkum olanlar. 6- KSS’ ler için İşyerini kiraya verenler (KSS Ana sözleşmenin 16’ncı maddenin son fıkrası hükmü saklıdır.) 7-KSS ‘ler için işyerlerini KSS Ana sözleşmesinin 10.maddesinde sayılan küçük sanayi kolları dışındaki işlerde kullananlar.

Ortak çıkarılma kararının tebliğinden itibaren üç ay içinde itiraz davası açabilir. Eğer ortağa tebliğ edilen çıkarılma kararı yönetim kurulunca verilmiş ise ortak, üç aylık süre içinde genel kurula da itiraz edebilir. Bu itiraz, ilk toplanacak genel kurula sunulmak üzere, yönetim kuruluna noter aracılığı ile tebliğ ettirilecek bir yazı ile yapılır. Genel kurula itiraz edildiği takdirde, yönetim kurulunun çıkarma kararı aleyhine iptal davası açılamaz. İtiraz üzerine genel kurulca verilecek karara karşı iptal davası hakkı saklıdır. Üç aylık süre içinde genel kurula veya mahkemeye başvurmak suretiyle itiraz edilmeyen çıkarma kararları kesinleşir. Haklarındaki çıkarma kararı kesinleşmeyen ortakların yerine yeni ortak alınamaz. Bu kişilerin ortaklık hak ve yükümlülükleri, çıkarma kararı kesinleşinceye kadar devam eder.

1163 sayılı Kooperatifler Kanununun Kooperatiften Çıkan veya Çıkarılan Ortaklarla Hesaplaşma Süresi ve Yükümlülükleri başlığı altında yer alan 17’inci maddesine göre; çıkan ortakça iadesi talep edilecek haklar, ortağın ayrıldığı yıl bilançosuna göre hesaplanır ve bilanço tarihinden itibaren bir ay içinde geri ödenmesi gerekir. Ancak genel kurulca karar alınmak şartıyla, kooperatif mevcudiyetini tehlikeye düşürecek nitelikte olması halinde, ödemelerin üç yılı aşmamak üzere geciktirilebileceği ve beş yıl geçmekle zaman aşımına uğrayacağı hükme bağlanmıştır. Ancak, ortaklığı sona erenlerin yerine yeni ortak alınması halinde eski ortağın ödediği gider taksitleri derhal geri verilir.

1163 Sayılı Kooperatifler Kanunun 14 üncü maddesine göre ortaklık devredilebilir. Yönetim Kurulu, ortaklığı devralan kişinin ortaklık niteliklerini taşıması halinde, bu kişiyi ortaklığa kabul eder. Devir halinde eski ortağın kooperatife karşı tüm hak ve yükümlülükleri yeni ortağa geçer.

Kooperatifin işleyişini sağlayan organları Genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kuruludur. Genel kurulun devredemeyeceği görev ve yetkileri nelerdir? Genel kurul bütün ortakları temsil eden en yetkili organ olup, aşağıdaki yetkileri devir ve terk edemez. a)Ana sözleşmeyi değiştirmek, b)Yönetim Kurulu ve denetçiler kurulu üyelerini gerekiyorsa tasfiye kurulu üyelerini seçmek. c)İşletme hesabı, bilanço, gelir-gider farkının bölüşülmesi hakkında karar almak, d)Yönetim Kurulu ve denetim kurulunu ibra etmek, e)Kanun veya ana sözleşme ile genel kurula tanınmış olan konular hakkında karar vermek, e1-yönetim ve denetim kurulu üyelerine verilecek aylık ücret, huzur hakkı ve yolluk miktarı ile bütçeyi görüşerek karara bağlamak, e2-yönetim kurulu kararlarının iptal edilip edilmeyeceğini karara bağlamak, e3-ortaklardan tahsil edilecek taksit miktar ve ödeme şartları ile gecikme halinde uygulanacak esasları tespit etmek, e4-üst kuruluşa girme kararını vermek ve temsilcileri seçmek, e5-kooperatifin dağılması hakkında karar vermek, f)Gayrimenkul alımında ve satımında takip edilecek usulü; alınacak gayrimenkulün niteliği, yeri ve azami fiyatını; satılacak gayrimenkulün asgari fiyatını belirlemek, g)İmalat ve inşaat işlerinin yaptırılma yöntemini belirlemek, h)Yapı kooperatiflerinde; kooperatifin ortak sayısı ile yapılacak konut ve işyeri sayısını tespit etmek. <

1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun “Oy hakkı” başlıklı 48 inci maddesine göre Genel Kurulda her ortak yalnız bir oya sahiptir. “Temsil” başlıklı 49 uncu maddesinde “Ana sözleşmede açıklama bulunduğu takdirde, bir ortak yazı ile izin vermek suretiyle genel kurul toplantısında oyunu ancak bir başka ortağa kullandırabilir. Eş ve birinci derecede akrabalar için temsilde ortaklık şartı aranmaz.” hükmüne yer verilmiştir.

Yönetim kurulunun hazırlayacağı gündeme göre ve ana sözleşmelerde belirtilen usul ve esaslara uyularak, olağan genel kurul toplantısının her hesap dönemi sonundan itibaren 6 ay içende en az yılda bir defa yapılması zorunludur.

Genel Kurul kooperatif merkezinin bulunduğu yerde toplanır.

1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’na göre genel kurulu toplantıya çağırma yetkisi; -Yönetim kurulu -Gerektiğinde denetim kurulu -Ortağı olduğu üst birlik -Tasfiye memurlarına aittir. Ayrıca; 1163 s. Kooperatifler Kanununun 44. ve ana sözleşmenin 27. Maddelerinde belirtilen usul ve esaslar dâhilinde, azlığın (4 den az olmamak kaydı ile ortak sayısının 1/10 u) kooperatifi genel kurula çağrı hakkı mevcuttur.

Genel kurul toplantısı için çağrı toplantı gününden en az 30 gün önce ve an çok iki ay içinde yapılmalı, çağrıda toplantının gün ve saati ile yerinin ve gündem maddelerinin bildirilmesi gerekmektedir.

Bakanlık temsilcisi talebine ilişkin talep dilekçesinin; Çağrı için alınan kararın örneği ( yönetim kurulu, denetim kurulu veya tasfiye memurları, üst birlik yönetim kurulu kararı ya da kesinleşme şerhli mahkeme kararı), Çağrıyı yapanların yetkili olduklarını gösteren belge(Başvuru sahipleri, ticaret sicil memurluğundan kooperatifi temsile yetkili son yönetim kurulu üyeleri olduklarını gösterir yazı alacaklardır. Azlık tarafından çağrı yapılmakta ise çağrı iznini veren kesinleşme şerhli mahkeme kararı), Toplantı gündemi, Vezne alıntısı makbuzu, Yönetim Kurulu yıllık çalışma raporu, Denetim Kurulu raporu, Kooperatif ve üst kuruluşlarının genel durum bildirim formu eklenmek suretiyle, Genel kurul toplantı tarihinden en az 15 gün önce kooperatifin merkezinin bulunduğu İlin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne teslim edilmesi gerekmektedir.    

Dörtten az olmamak üzere kooperatife kayıtlı ortakların en az 1/10’u tarafından genel kurul toplantısından en az 20 gün önce yazılı olarak bildirilecek hususların gündeme konulması zorunludur. Genel kurul esnasında gündem maddelerinin görüşülmesine geçilmeden önce kooperatife kayıtlı ortakların 1/10 ‘nun yazılı teklifte bulunmaları halinde, 1163 sayılı Kanunun 46’ncı maddesinde belirtilen hususların gündeme eklenmesi mümkündür.

Genel kurulun toplanabilmesi ve gündemdeki konuların görüşülebilmesi için gerekli toplantı nisabı kooperatife kayıtlı ortakların en az ¼’nün şahsen veya temsilen toplantıda hazır bulunması şeklinde olup, karar nisabı ise ana sözleşmede aykırı bir hüküm yoksa oylama sırasındaki mevcudun yarıdan fazlasının oyudur. İlk ve müteakip toplantılarda aynı nisaplar aranır.

Çekimser oyların aleyhte olarak kabulü gerekir. (Yargıtay 11 HD. 29.11.1982 E.5096,K.4999).

Kooperatifin dağılması veya diğer bir kooperatifle birleşmesinde ve ana sözleşme değiştirilmesi kararlarında fiilen kullanılan oyların 2/3 ‘ü çoğunluğu gereklidir.

Ortakların şahsi sorumluluklarının ağırlaştırılması veya ek ödeme yükümlülükleri ihdası hakkında alınacak kararlar için bütün ortakların ¾’ ünün rızası gereklidir.

Genel kurulun idaresi, ortaklar veya üst kuruluş temsilcileri arasından seçilen başkan ve üyeler tarafından sağlanır.

Genel kurulda ibra edilmeyen yönetim kurulu üyeleri gündemde seçim maddesi var ise aynı genel kurulda tekrar yönetim ve denetim kurulu üyeliklerine seçilemezler. Şayet gündemde seçim maddesi yok ise yapılacak ilk genel kurul toplantısı gündemine seçim maddesi konması zorunludur.

Kanun ve ana sözleşmeye uygun toplanmış genel kurullarda alınan kararlar, toplantıda bulunmayanlar veya bulunup aleyhte oy kullananlar hakkında da geçerli ve bağlayıcıdır.

Toplantıda hazır bulunup da kararlara aykırı kalarak keyfiyeti tutanağa geçirten, Oyunu kullanmasına haksız olarak müsaade edilmeyen, Toplantıya çağrının usulü dairesinde yapılmadığını, gündemin gereği gibi ilan veya tebliğ edilmediğini ve Genel Kurul toplantısına katılmaya yetkili olmayan kimselerin karara katılmış bulunduklarını iddia eden, Pay sahipleri ve Yönetim Kurulu ile kararların yerine getirilmesi Yönetim Kurulu üyeleri ile denetçilerin şahsi sorumluluklarını mucip olduğu takdirde bunların her biri, Genel Kurul kararlarının iptali için Kanun ve ana sözleşmede gösterilen usul ve esaslar çerçevesinde yerel mahkemeye başvurabilirler.

Genel kurul kararları aleyhine, toplantıyı kovalayan günden başlamak üzere bir ay içinde, kooperatif merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemeye başvurulabilir.

Yönetim kurulu, en az üç asıl üç yedek olmak üzere en az bir, çok 4 yıl için seçilebilirler. Yönetim kurulu üyelerinde aşağıdaki şartlar aranır: 1- Kooperatif ortağı olmak ve medeni hakları kullanma ehliyetine sahip bulunmak, 2- Türk vatandaşı olmak, 3- Başka bir konut yapı kooperatifinde yönetim kurulu üyesi olmamak, 4- Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından ya da 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre mahkûm olmamak. 5- Aynı zamanda kooperatifte denetçi olmamak, Yönetim kurulu üyeliğine seçilen tüzel kişiler, yukarıdaki şartları taşıyan gerçek kişi temsilcileri vasıtasıyla temsil edilirler.

Üyelik şartları denetçiler tarafından araştırılır. Bu şartları taşımadıkları halde seçilenler ile sonradan kaybedenlerin görevlerine yönetim kurulunca son verilir.

Yönetim Kurulu toplantısı en az ayda bir defa ve en az yarıdan fazla üyenin katılmasıyla yapılır. Kararlar toplantıda bulunanların oy çokluğu ile verilir. Oyların eşitliği halinde keyfiyet gelecek toplantılara bırakılır. Onda da eşitlik halinde söz konusu teklif reddedilmiş sayılır.

Herhangi bir sebeple, yönetim kurulu toplantı nisabını kaybederse boşalan yönetim kurulu üyeliklerine denetim kurulu üyeleri tarafından gecikilmeksizin yeteri kadar yedek üye çağrılır.

Kooperatifler Kanunun 98. maddesi yollamasıyla 6102 sayılı Ticaret Kanunun 410. Maddesine göre “Genel kurul, süresi dolmuş olsa bile, yönetim kurulu tarafından toplantıya çağrılabilir.” Hükmü gereği süresi dolan yönetim kurulu, genel kurulu toplantıya çağırabilir.

Genel kurulca en az bir yıl için ortaklar arasından veya dışarıdan, en az iki veya daha fazla denetim kurulu üyesi ve bir o kadar da yedeği seçilir. - Denetim kurulu üyelerinde aşağıdaki şartlar aranır: 1- Türk vatandaşı olmak ve medeni hakları kullanma ehliyetine sahip bulunmak, 2- Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından ya da 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre mahkum olmamak. 3-Aynı zamanda kooperatifte yönetim kurulu üyesi, kooperatif personeli veya yönetim kurulu üyeleriyle üçüncü derece dahil kan ve sıhri hısım (kendisinin ve eşinin, anne, baba, çocuk, büyükanne, büyükbaba, torun, amca, hala, dayı, teyze, kardeş, kardeş çocuğu) olmamak, yönetim kurulu üyeleriyle aralarında iş ortaklığı bulunmamak.

Kooperatiflerce alınması kararlaştırılan gayrimenkullerin alımının, tapu devri veya tapuya şerh verdirilecek bir satış vaadi sözleşmesi ile yapılması şarttır.

Konut Yapı Kooperatifi Örnek Ana sözleşmesinin “Konut Bedellerinin Tespiti” başlıklı 61’inci maddesin göre; “Arsa bedeli ile yapı masrafları ve yol, su, elektrik gibi müşterek tesis masrafları, okul, kütüphane, satış mağazaları, bahçe ve spor alanı gibi genel hizmet tesis bedellerinden her konuta düşecek olan miktar ile genel giderler ve yönetim masraflarından ortaklara düşecek paylar hesaplanmak suretiyle konutların geçici maliyetleri bulunur. Bundan sonra yönetim kurulu kararı ile oluşturulacak en az üç kişilik bir teknik heyet tarafından konutların yeri, yapı durumu ve sair özelliklerine göre kıymet takdir olunur. Teknik heyetin kararı noterce onandıktan sonra yönetim kuruluna verilir. Bu rapor yönetim kurulunca ortaklara taahhütlü mektupla veya elden imza karşılığı tebliğ edilir. Ortaklar tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde bu kıymetlere itiraz edebilirler. 15 günü geçmesiyle itiraz hakkı düşer. İtiraz edildiği takdirde itirazda bulunan ortaklar tarafından seçilecek bir kişi ile teknik heyet ve yönetim kurulu üyelerinden oluşan 3 kişilik yeni bir kurul marifetiyle kıymet takdir olunur. Bu yeni heyet tarafından takdir edilen fark geçici maliyet bedellerine eklenir veya indirilir. Geçici maliyet tespitinden sonra yapılan masraflar kesinleşen kıymet takdiri ile orantılı olarak bölünerek kesin maliyet bulunur. Her ortak kendisine düşen konutu kesin maliyet bedeli üzerinden kabule mecburdur.”

Konutlar, maliyet bedelleri kesinleştikten sonra ortaklar veya temsilcilerinin katılımıyla noter önünde çekilecek kura ile dağıtılır. Ancak, yaptırılacak konutların arsa durumuna, projeye, ortakların ihtiyaç ve tercihlerine göre değişik tip ve gruplar halinde planlanması aşamasında, taşınmazların ortakların isteklerine göre önceden dağıtılması kararlaştırılmış ise kuraya başvurulmaz.

Defter Türü Açılış Onayına tabi  Kapanış Onayına tabi Yevmiye Defteri X X Defteri Kebir X - Envanter Defteri X - Pay Defteri X - Yönetim Kurulu Karar Defteri X X Genel Kurul toplantı ve müzakere Defteri X -

1-Ortak sayısının 7’den aşağı düşmesi üzerine, 2-Genel kurul kararıyla, 3-İflasın açılmasıyla, 4-Kanunlarda öngörülen diğer hallerde, İlgili Bakanlığının mahkemeden alacağı karar üzerine, 5-Diğer bir kooperatifle birleşmesi veya devralınması suretiyle, 6-üç yıl olağan genel kurul toplantısını yapmaması halinde, 7-Amacına ulaşma imkânının kalmadığının ilgili Bakanlıkça tespiti halinde mahkemeden alacağı kararla dağılır. Ayrıca, kooperatif ana sözleşmede gösterilen işlerin tamamlanması ve ferdi mülkiyete geçilip konutların ortaklar adına tescil edilmesiyle amacına ulaşmış sayılır ve dağılır. Ancak, tescil tarihinden itibaren 6 ay içerisinde usulüne uygun şekilde ana sözleşme değişikliği yapılarak kooperatifin amacının ve türünün değiştirilmesi halinde dağılmaya ilişkin hüküm uygulanmaz.  

Tasfiye kurulu genel kurul tarafından seçilecek en az iki kişiden oluşur. Genel kurul bu hususta yönetim kurulunu da görevlendirebilir. Genel kurulca tasfiye kurulu için bir seçim veya görevlendirme yapılmadığı takdirde, tasfiye işlerini yönetim kurulu yürütür. Bu şekilde tasfiye kurulu oluşturulamadığı hallerde, ortaklardan birinin başvurusu üzerine mahkemece tasfiye memurları atanabilir.

6102 sayılı Ticaret Kanununun 82 ‘inci maddesine göre “… Kooperatifin tasfiyesi halinde tüzel kişiliği sona ermişse defter ve kâğıtlar birinci fıkra gereğince on yıl süreyle Sulh Mahkemesi tarafından saklanır.” denilmektedir.

Yapı kooperatifi üyesi olan bir kişinin, üye olduğu kooperatife ait e-kooperatif sistemindeki bilgilere ulaşılabilmesi için; Bakanlığımız Web sitesinde (csb.gov.tr) bulunan “Uygulamalar” butonu içerisinden “e-kooperatif Yapı Kooperatif Sistemine” giriş yapılması ve “Kooperatif Yönetim Kurulu Başkanları ve Ortakları” linki tıklandığında sistemin talep sahibini “e-devlet Kimlik Doğrulama Sistemine” yönlendirmesini müteakip, üye olunan kooperatif bilgilerine ulaşılması mümkündür.

e-kooperatif sisteminde ‘’kooperatif bilgi güncelleme’’ yetkisi sadece kooperatif yönetim kurulu üyelerine verilmiştir.

Yönetim kurulu üyelerinin yetkilisi olduğu kooperatife ait hazirun cetvelini sistem üzerinden temin edebilmesi için; Bakanlığımız Web sitesinde (csb.gov.tr) bulunan “Uygulamalar” butonu içerisinden “e-kooperatif Yapı Kooperatif Sistemine” giriş yapılması ve “Kooperatif Yönetim Kurulu Başkanları ve Ortakları” linki tıklandığında sistemin talep sahibini “e-devlet Kimlik Doğrulama Sistemine” yönlendirmesini müteakip, yetkili olunan kooperatif bilgilerine, dolayısıyla ortaklar cetveline ulaşılması ve rapor alınması mümkündür.

Yönetim kurulu üyelerinin yetkilisi olduğu kooperatife ortak ekleyip çıkarabilmesi için; Bakanlığımız Web sitesinde (csb.gov.tr) bulunan “Uygulamalar” butonu içerisinden “e-kooperatif Yapı Kooperatif Sistemine” giriş yapılması ve “Kooperatif Yönetim Kurulu Başkanları ve Ortakları” linki tıklandığında sistemin talep sahibini “e-devlet Kimlik Doğrulama Sistemine” yönlendirmesini müteakip, yetkili olunan kooperatif bilgilerine, dolayısıyla ortaklar cetveline ulaşılması ve ortak ekleme-çıkarma işlemlerinin gerçekleştirilmesi mümkündür.

Bakanlığımız Web sitesinde (csb.gov.tr) bulunan “Uygulamalar” butonu içerisinden “e-kooperatif Yapı Kooperatif Sistemine” giriş yapılması ve vatandaş bilgilendirme portalına girilmesini müteakip, sistemde mevcut arama motorundan uygun kooperatif unvanı araması yapılabilmektedir.

Yargı mercilerine intikal ettirilmemiş olmak kaydıyla, belli bir konuyu ihtiva edecek özellikte şikayet ve inceleme talepleri için; başvurulan olayla ilgili inandırıcı mahiyette bilgi ve belgeler eklenmiş veya somut nitelikte bilgi, bulgu ya da olaylara dayandırılan dilekçeler ile Bakanlığımıza veya ilgili Valiliğe (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) yapılacak başvurudaki hususların ihbar kabul edilerek idarece işleme tabi tutulması mümkündür.

3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanunun gereği; Belli bir konuyu ihtiva etmeyen, Yargı mercilerinin görevine giren konularla ilgili olan, Dilekçe sahibinin adı-soyadı ve imzası ile iş veya ikametgah adresinin bulunmadığı dilekçeler ile 4982 sayılı Bilgi Edinme Kanununda belirtilen bilgi edinme sınırları kapsamı dışında kalan başvurular incelemez.

Vatandaşlarımızdan gelen şikâyet ve inceleme talepleri öncelikle ve mutlaka kooperatif merkezinin bulunduğu İlin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü eliyle incelenmekte olup, gerek duyulması halinde ancak Bakanlığımızın diğer birimlerince inceleme yapılması söz konusu olabilecektir. Yapılan denetimler neticesinde 1163 s. Kooperatifler Kanunu veya Türk Ceza Kanunu gereği suç unsuru tespit edilmesi halinde tespit edilen hususlar ilgili Cumhuriyet Başsavcılıklarına intikal ettirilmekte, diğer tespit edilen hususlara hakkında ise şikayetçiye bilgi verilmekte, kooperatif yönetim ve denetim kurullarına bildirimde bulunulmakta, gerekiyorsa uygulamaya yönelik talimatlar verilmektedir. Kooperatifler ile ortaklar veya 3. kişiler arasındaki alacak-verecek, hesaplaşma vb. maddi ve hukuki hususlar ise Bakanlığımızın gerçekleştirdiği denetimlere konu edilmemekte olup, bu hallerde konu ile ilgili yargı mercilerine başvurulmasının mümkün ve uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Bakanlığımızın sorumluluğu altında bulunan yapı kooperatiflerine ait veriler Bakanlığımızca yürütülmekte olan “Yapı Kooperatiflerinin Otomasyonu ve Denetleme Projesi” e-kooperatif sistemi içerisinde arşivlenmekte olup, yapı kooperatiflerinin ortaklarına ait verilerin sisteme kaydı ilgili kooperatifin yönetim kurulu başkanınca gerçekleştirilmesi gereken bir işlem olmakla birlikte, 1163 s. Kooperatifler Kanunu ve anasözleşmeler dâhil olmak üzere yapı kooperatiflerine yönelik mevzuatta bu yönde bir zorunluluk bulunmamaktadır. Buradan hareketle, herhangi bir yapı kooperatifine ortak olan bir kişinin, eğer yönetim kurulu başkanınca ortak listesi sisteme kaydedilmemiş veya güncellenmemiş ise kendine ait kaydı görebilmesi mümkün olmayacaktır.