Enerji ülkelerin kalkınmaları için önemli girdilerin başında bulunmaktadır. Enerji ihtiyacının önemli bir bölümünü karşılayan fosil yakıt rezervlerinin hızla tükenmesi, enerji tüketimindeki hızlı artışa bağlı olarak sera gazı emisyonlarının insan yaşamını tehdit eder duruma gelmesi nedeniyle, enerji günümüzün en önemli sorunlarından biri halini almaya başlamıştır.
Ülkelerin enerjideki hedefleri, dünyada yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını arttırmak, tüketilen enerjiyi verimli kullanmak, sera gazı emisyonlarını azaltmak ve iklim değişikliğini önlemek olmalıdır.
Ülkemizde enerjinin yaklaşık % 35’i binalarda kullanılmaktadır. Bina sektörü, enerji tüketiminde sanayi sektöründen sonra ikinci sırada yer almaktadır. Dolayısıyla binalarda enerji verimliliğine yönelik çalışmalar, enerji kaynaklarının etkin kullanımı açısından önemlidir.
Bakanlığımız, Binalarda Enerji verimliliği çalışmaları ile konfor şartlarından taviz vermeksizin binalarda enerji ihtiyaçlarını azaltarak şehirlerimizde tüketilen enerjinin verimli hale getirilmesini, enerji arz güvenliğinin sağlanması ile temiz bir çevre oluşturmayı amaçlamaktayız.
2007 yılında yürürlüğe giren Enerji Verimliliği Kanunu ile Avrupa Birliğinin Bina Enerji Performans çerçeve direktifinin de uyumlaştırılması sonucu, binaların enerji performanslarını gösteren enerji kimlik belgesi uygulaması ile enerji verimli ısınma sistemlerinin geliştirilmesi ve ısınma maliyetlerinin kullanım miktarına göre paylaştırılmasına ilişkin düzenlemeleri yapma görevleri Bakanlığımıza verilmiştir.
Bu kapsamda; binaların enerji performansı ile ilgili mevzuat düzenlememizi 2009 yılında, enerji kimlik belgesi uygulamasını da 2011 yılında hayata geçirdik. Avrupa ülkelerinden farklı olarak ülkemiz iklimine ve bina stoğumuza uygun binalara ait tüm tasarım verilerini takip edebildiğimiz bir sistem ile enerji kimlik belgesi uygulamasını yürütmekteyiz. Yani 2011 yılı sonrasında kaç bina enerji kimlik belgesi almış, kaçı yeni kaçı mevcut bina, kaç adet enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili uzmanımız var ve bu uzmanların bu alanda yaptıkları işler neler takibini yapabilir durumdayız. Bu sayede elde ettiğimiz veriler, bizlere gelecekteki hedeflerimiz için gerçekçi yaklaşımlar yapabilme olanağı sunmaktadır.
Binalarda enerjinin ve enerji kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasına, enerji israfının önlenmesine ve çevrenin korunmasına ilişkin usul ve esasları belirleyen Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğinde de gelişen şartlar ve yenilikler doğrultusunda revizyon çalışmaları devam etmektedir.
01.01.2011 tarihinden sonra inşa edilen binalar enerji kimlik belgesine sahip olmak zorunda olup, enerji performans sınıfı ve sera gazı salımı alt sınırı «C» olmak zorundadır yani enerji tüketimleri sınırlandırılmıştır. Ayrıca, 2017 yılına kadar mevcut binalar enerji kimlik belgesi almak zorundadır. BEP-TR adını verdiğimiz yazılımı üzerinden 330.000’i yeni binaya olmak üzere toplam 350.000 Enerji Kimlik Belgesi verilmiş olup, bu alanda 11.500 enerji kimlik belgesi uzmanımız bulunmaktadır.
Ayrıca merkezi ısıtma sistemli binalarda ısınma maliyetlerinin kullanım miktarına göre paylaştırılması için ülke genelinde yeterliliği görülen 58 şirket yetkilendirilmiş ve faaliyetleri tüketicilerin mağduriyet yaşamaması için takip edilmektedir.
Yaptığımız çalışmalarda bu uygulamaların tüm binalarımıza ulaşması durumunda ülkemizin toplam enerji ihtiyacının %10 civarında azaltılması planlanmaktadır.
Ekonominin lokomotif sektörü konumundaki bina sektöründe sürdürülebilirlik, çevrenin korunması enerji verimliliği ve CO₂ salımının azaltılması konusunda potansiyel bulunmaktadır. Bu potansiyeli ortaya çıkarmak için öncelikle bina kullanıcılarının sürdürülebilir bir yaşam stili ve alışkanlık kazanması, eğitim programları ve kamu kampanyaları ile farkındalığın artırılması gerekmektedir. Tüm bunların yanında aktif politikalarla teşvik mekanizmalarının artırılması ile binaların enerji verimli hale getirilmesindeki bürokratik engelleri ortadan kaldırmak amacıyla çalışmalara başlanılmıştır.
Bakanlığımızca, binalarda konfor şartlarını iyileştirmek kaydıyla enerji tasarrufu sağlamak, enerji israfının önüne geçmek ve halkın bilinçlenmesini sağlayarak farkındalığı artırmak amacıyla binalarda enerji verimliliği konusunda etkin projeler yürütülmektedir.
Bunlardan başlıcaları;
•Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği Uygulama Çalışmaları kapsamında
BEP-TR yazılım projesi yürütülmektedir.
Proje kapsamında, BEP-TR yazılımına ilave olarak mevcut binaların enerji kimlik belgesi düzenleme süreçlerini, mahremiyet karinesini dikkate alarak BEP-TR Mevcut bina modülünü işletmeye almış durumdayız. Bununla birlikte, bu yıl Eylül ayında işletmeye başlamayı hedeflediğimiz BEP-TR II yazılım sistemimiz uluslar arası marka değeri olacak nitelikte tasarlanmaktadır.
Yeni yazılım sistemi ile en önemli Referans bina modelinden Referans Değer modeline geçilmesi planlanmakta olup, bu sayede, beşer yıllık periyotlar da binaların projelendirilmesinde asgari enerji tüketim değerleri revize edilerek, konfor şartlarından taviz vermeden en az enerji tüketen yapıların üretilmesini hedeflemekteyiz.
Bakanlığımız tarafından yapılan çalışmalar neticesinde “Binaların metrekare başına yıllık (ısıtma, soğutma, aydınlatma) enerji tüketimlerinin beşer yıllık periyotlar ile 150 kWh/yıl, 100 kWh/yıl ve 75 kWh/yıl olacak şekilde araştırma geliştirme çalışmalarının ve teknik düzenlemelerin yapılması” hedefinizin Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu nezdinde yapılan değerlendirmeler neticesinde ülkemizin enerji verimliliği politika ve stratejilerinin etkin şekilde uygulanması ve Avrupa Birliğinin güncel politika uygulamaları ile de uyumun sağlanması amacıyla Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planında yer alması çalışmaları südürülmektedir.
•Binalarda Enerji Verimliliğinin Arttırılması Projesi- IPA 2011 (AB)1
2 yıl sürecek proje ile, Türkiye’de ekonomik kazanç sağlamak ve iklim değişikliğine ve enerji tedarik güvenliğine olumlu katkı yapmak için enerji verimliliğinin artırılması hedeflenmektedir. Proje, Türkiye’deki mevcut binalarda enerji verimliliği mevzuatının boşlukları ve gereklilikleri ile yeni ve mevcut binaların kurumsal çerçevesini belirlemek ve bunları Avrupa politika ve direktifleri ile uyumlu hale getirmeyi amaçlamaktadır ve aşağıda yer alan aktivitelerin tamamlanması ve çıktıların elde edilmesi amaçlanmaktadır.
Ayrıca;
· Alman Uluslararası İşbirliği Kurumu (GIZ) ile ortaklaşa yürütülen “Türkiye’de Kamu Binalarında Enerji Verimliliği Projesi” devam etmektedir.
·Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından uygulanan ve Küresel Çevre Fonu (GEF) tarafından desteklenen Binalarda Enerji Verimliliğinin Artırılması Projesinde paydaş olarak faaliyetler yürütülmektedir.
·Karabük Üniversitesi ile Bina Isıtma ve Soğutma Enerji Gereksinimlerini Sınırlandıran U Değerlerinin Tespiti AR-GE Projesi
Yerel malzemeler kullanarak her il için iklim özelliklerine ve tespit edilen U değerleri sağlayacak uygunlukta duvar/tavan/taban gibi opak bileşenlere ait detay çözümleri içeren kılavuzun hazırlanması. Detay çözümlerin Yoğuşma hesaplarına göre uygunluğu belirlenmiştir.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı olarak sürdürülebilir, enerji verimli marka şehirler oluşturmaya yönelik bir yol haritası belirledik.
Hedefimiz, güvenli yapı malzemeleri ve nitelikli iş gücü ile yüksek standartlara sahip, enerjiyi en verimli şekilde kullanan, doğa ile uyumlu çevre dostu yerleşme ve yapılaşmayı sağlamaktır.
Selami MERDİN
Mesleki Hizmetler
Genel Müdürü